Jesus Christ Superstar -Magtel de Laat

Als elfjarig meisje speelde Magtel de Laat voor het eerst Maria Magdalena tijdens de Paasmis in de kerk. Nu, vijftien jaar later, toert ze in die rol door het land met de musical Jesus Christ Superstar. ‘Een vrouw kan gewoon voor zichzelf opkomen.’

Magtel zet een stoere Maria Magdalena neer. Eentje die niet met zich laat spotten. Zo dient ze Judas stevig van repliek wanneer hij Jezus verwijten maakt over diens liefdesverhouding met haar. Jezus laat zich maar verwennen met dure parfums, klaagt Judas, terwijl hij zich om de armen zou moeten bekommeren.

In de oorspronkelijk versie van de rockopera is het Jezus die op dat moment voor Maria Magdalena in de bres springt. De Laat vertelt dat ze die enscenering ‘eigenlijk stom’ vond en graag wilde veranderen. “Een vrouw kan gewoon voor zichzelf opkomen, dat hoeft niet haar vriendje te doen.” Regisseur Ivo van Hove meende dat zelf ook al. Aan de oorspronkelijke schrijver Tim Rice en componist Andrew Lloyd Webber vroeg hij toestemming om het scenario te herschrijven. En die kreeg hij.

Uiteindelijk loopt het conflict met Judas uit op een handgemeen. “Het eindigt heel pittig, ja. Heerlijk om te spelen, al denk ik niet dat ik in het echt een man zou vloeren als hij mij verbaal aanvalt. Vanuit het publiek hoor ik dat ze de nieuwe interpretatie van Maria Magdalena bevrijdend vinden. Zelf voel ik me zeer vereerd met de rol, want ik kom als musicalactrice nog maar net kijken.”

Maria Magdalena kijk vol zelfvertrouwen de lens in terwijl ze Jezus (gespeeld door Jeangu Macrooy) kust.

Feministe

Is Maria Magdalena in Van Hoves regie een feministe geworden? “Deels wel”, antwoordt de 26-jarige actrice. “Maar ze heeft ook een sterk rechtvaardigheidsgevoel. En een zorgzame kant. Ze zorgt ervoor dat Jezus zijn missie kan voltooien.”

En ze houdt van hem. Ze geeft Jezus een kus op de mond en ligt dicht bij hem. Een liefdesgevoel dat Maria Magdalena niet kent, omdat ze tot dan toe, als voormalige prostituee, alleen voor geld met mannen naar bed is geweest, al ligt dat verleden als sekswerker er, volgens De Laat, niet duimendik bovenop.

Ze bezingt haar twijfels in de prachtige solo I don’t know how to love him, in de oorspronkelijke versie vertolkt door Yvonne Elliman. Hoe is de interpretatie van De Laat? “Ik heb heel erg gezocht naar het gevoel dat bij ‘mijn’ Maria Magdalena hoort, zoals gezegd, stoer en liefhebbend tegelijk. Ik denk dat je die mix terughoort in mijn stem. Ik ben een nogal intuïtieve zangeres.”

Maria Magdalena valt voor Jezus omdat hij zich zo volledig overgeeft aan zijn lot, zegt de actrice. “Een bestaan van uitersten. Aanvankelijk bejubelt het volk hem hemelhoog, maar datzelfde volk zorgt ervoor dat hij uiteindelijk 39 zweepslagen krijgt en wordt gekruisigd. Maar Jezus accepteert het allemaal, omdat hij weet dat hij moet sterven voor de mensheid.”

Optie 2 voor het portret van Magtel de Laat als Maria Magadena, met een meer devote pose.

Communie en vormsel

De in Brabant geboren musicalster maakte vorig jaar zomer haar debuut als actrice in de musical Het was zondag in het Zuiden van Toneelgroep Maastricht. Ze kende het lijdensverhaal van Jezus al vanuit haar jeugd. “Ik ben niet heel gelovig opgevoed, maar heb wel communie en vormsel gedaan. En ik zat op het kerkkoor. Met de Paasmis zongen we in de kerk van Reusel liedjes uit Jesus Christ Superstar. Ik weet nog dat ik als 11-jarig meisje de solo Everything’s alright mocht zingen. Ha, ja dat was mijn eerste keer als Maria Magdalena.”

Bij haar vertolking van Maria Magdalena in de musical staat het geloof voor De Laat niet voorop. Het gaat haar vooral om het neerzetten van een mooie rol. “Ik voel me niet speciaal verbonden met God of zo. Wel denk ik dat er meer is dan wij kunnen waarnemen.”

Los daarvan heeft Jesus Christ Superstar, volgens de actrice, nog steeds een grote zeggingskracht. “De massa is wendbaar en wisselvallig. Dat was toen zo en dat is nu nog steeds het geval. Kijk naar de sociale media. Iemand is de ene dag een ster en de volgende dag een paria. Je ziet het in het lijdensverhaal aan Petrus. Hij is een volgeling van het eerste uur, maar als de druk van de massa te groot wordt, verraadt hij Jezus.”

Interview: Willem Pekelder

Wie was Maria Magdalena?

De bijbelse Maria Magdalena heeft weinig gemeen met de vrouw van losse zeden die kerk, kunst en literatuur in latere eeuwen van haar maakten. Maria Magdalena speelt in het Nieuwe Testament een zeer belangrijke rol omdat zij de eerste getuige is van de opstanding van Jezus. Ze wordt daarom ook wel Apostel der Apostelen genoemd.

“Zij behoorde tot het groepje vrouwen uit Galilea dat van het begin af aan Jezus volgde”, legt katholiek cultuurtheoloog Frank Bosman uit. “Waarschijnlijk heeft zij Jezus en zijn missie gesponsord. Maria Magdalena was een vrouw met geld.”

Bij alle belangrijke gebeurtenissen in Jezus’ leven was zij getuige. Bosman: “In de vier evangeliën is zij aanwezig bij de kruisiging, de kruisafname en de graflegging. En zij is een van de drie vrouwen die op Paasmorgen het lege graf van Christus aantreft. Maria Magdalena krijgt dan de opdracht om het goede nieuws door te vertellen aan de mannelijke apostelen.”

Waarom maakte paus Gregorius I in het jaar 591 dan een hoer van haar? “Hij heeft Maria Magdalena vereenzelvigd met twee andere Maria’s uit de evangeliën: de zalfster van Bethanië, door Lucas betiteld als zondares, en de overspelige vrouw uit Johannes. Conclusie: Maria Magdalena was een vrouw van losse zeden.” Zat achter die pauselijke theologie wellicht mannelijke kinnesinne? “Dat zou best eens kunnen”, denkt Bosman.

Pas in 1969 maakte paus Paulus VI de identificatie van de drie Maria’s ongedaan. In 2016 waardeerde paus Franciscus de feestdag van Maria Magdalena (22 juli) vervolgens op tot kerkelijk feest, waarmee zij op hetzelfde liturgische niveau kwam als de mannelijke apostelen. Bosman: “Toch is het beeld van Maria Magdalena als sekswerkster dominant gebleven in ons onderbewustzijn. Geheel onterecht.”