Adera Godfrey

De Keniaanse geestelijke Adera Godfrey is gay: ‘God doet niet moeilijk over mijn geaardheid’

Adera Godfrey moest na zijn coming-out stoppen met zijn werk als priester in de Anglicaanse Kerk van Kenia. Nu werkt hij in een lhbti+-vriendelijke kerk in Nairobi.

Interview: Stijn Fens

Het is de dag na de door de PVV gewonnen Tweede Kamerverkiezingen en Adera Godfrey zit in het restaurant van een hotel aan de rand van Amsterdam. Hij is geschokt door de grote overwinning van de partij van Geert Wilders. “Ik dacht dat dit in het zo tolerante Nederland niet mogelijk was en voel me sinds gisteravond gelijk een stuk minder veilig.”

Godfrey (30) heeft de afgelopen drie maanden in het kader van een uitwisselingsprogramma aan de Vrije Universiteit gewerkt aan zijn promotie. “Mijn onderzoeksinteresse gaat uit naar de zichtbaarheid van queers en de mogelijkheden voor hen om een volwaardig leven te leiden in Afrika, waar homofobie welig tiert.”

Nee, Godfrey heeft geen grote missie om het religieuze landschap in zijn vaderland Kenia in één klap te veranderen. “Ik heb maar een klein visioen. Dat houdt in dat ik op mijn manier het goede probeer te doen en mensen aanspoor tot hetzelfde.”

Ontmenselijkt

Adera Godfrey komt uit een klein dorp in het westen van Kenia. Toen hij nog klein was, wist hij al dat hij op jongens viel. In Kenia staat een straf van 5 tot 14 jaar op het hebben van een homoseksuele relatie. Jaarlijks worden er honderden mensen opgepakt vanwege hun seksuele geaardheid. Tot vervolging komt het vrijwel nooit volgens Godfrey. Toch zorgt dit alles voor een onveilige situatie voor queers. “Je moet je realiseren dat die anti-homowetgeving nog uit de koloniale tijd stamt. Alle landen die dit soort wetten hebben, zoals Kenia, Oeganda en Tanzania, waren ooit Britse kolonies. Het is niet iets Afrikaans of zo.”

Godfrey komt uit een christelijke familie. In 2017 wil hij zich tot diaken laten wijden in de Anglicaanse Kerk van Kenia die uitgesproken anti-homo is, maar hij twijfelt. “Ze zien homoseksualiteit als een zonde, als iets verkeerds, als iets dat niet Afrikaans is en onchristelijk. In hun ogen ben je ziek, gehandicapt en bezeten door demonen. Er moet voor je gebeden worden. Je wordt ontmenselijkt.”

Zoek maar een vrouw

Hij besluit zich toch te laten wijden, later wordt hij zelfs priester. “Ik worstelde er een beetje mee natuurlijk, maar ik zei tegen mezelf: ‘Waarom niet? Ik kan tegelijkertijd trouw zijn aan mezelf zijn en de standpunten van mijn kerk uitdragen.’” De werkelijkheid blijkt weerbarstiger. Godfrey komt klem te zitten. “Het klimaat werd te giftig voor mij.” Hij besloot zelf zijn werk als priester in de Anglicaanse Kerk van Kenia neer te leggen, voordat ze hem zouden schorsen en er een publiek schandaal zou ontstaan.

Het gesprek met zijn bisschop verloopt opmerkelijk. Godfrey vertelt dat hij stopt als priester en dat hij op mannen valt. “Zoek een vrouw, trouw met haar en dan gaat het vanzelf over”, zegt de bisschop. Godfrey is nog steeds anglicaans priester, maar voert geen priesterlijke taken meer uit. “Ik hoor nooit meer wat van mijn bisschop. Ze doen alsof ik niet meer besta.”

Hij brengt ook zijn familie op de hoogte, althans een deel ervan. Zijn oudste broer zegt dat hij niet minder van hem zal houden. Tegen zijn ouders zegt Adera Godfrey niks. “Natuurlijk wisten ze het al. Goede ouders weten zulke dingen. Ze willen er gewoon niet over praten. Ik hou ook mijn mond. We willen alle drie geen problemen met elkaar.”

Ondanks alle tegenwind blijft Godfey optimistisch. ‘God doet niet moeilijk over mijn geaardheid en Jezus heeft nooit iets over homoseksualiteit gezegd.’Beeld Martijn Gijsbertsen

Inmiddels heeft hij onderdak en werk gevonden in een andere kerk: de lhbti+-vriendelijke Cosmopolitan Affirming Church, in goed Nederlands de Cosmopolitische Bevestigende Kerk, gevestigd in een buitenwijk van Nairobi. Het moge duidelijk zijn: hier is juist wel iedereen welkom, wat je seksuele identiteit ook is. Elke zondagmiddag is er een dienst, er wordt samen gebeden en uit de Bijbel gelezen. In alle openheid. Hoewel dat laatste ook wel weer tegenvalt. “Als je nieuw bent, voordat je naar de community komt, moet je aangeven wie je bent. We hebben een beveiligingsteam dat iedereen controleert die hier komt. Wie zijn het? Hoe weten ze van ons? Dat soort vragen moeten wij wel stellen.”

Al duurt het 100 jaar, het moet gebeuren

Vanuit die kerk die zoveel gemarginaliseerden een warme ontvangst biedt, werkt Godfrey verder aan de verwezenlijking van zijn ideaal. “Ik wil ervoor zorgen dat geloof een ruimte creëert waar op een veilige manier over het leven van queers gesproken kan worden. Het kan 100 jaar duren. Het kan 10 jaar duren, maar het moet gebeuren.”

Daarbij helpen de omstandigheden nog niet mee, dat geeft hij ruiterlijk toe. De anti-homowetten in zijn land zijn nog altijd van kracht, al zal dat ooit wel een keer veranderen, denkt hij. De opstelling van de kerken in Kenia is net zo conservatief en onderdrukkend. “Veel van de Pinksterkerken en Evangelische gemeenten krijgen geld van superrechtse Amerikaanse zusterkerken. Die willen zo wat zij noemen ‘gezinsbescherming’ in mijn land steunen. In feite is het een nieuwe vorm van kolonialisme. Ze willen hun conservatieve waarden en hun labels voor ons opdringen en financieren zelfs campagnes tegen zoiets elementairs als seksuele voorlichting.”

God doet niet moeilijk

Hij is blij met paus Franciscus die er in januari voor pleitte om homoseksualiteit te decriminaliseren. Wetten die bedoeld zijn om homo’s te discrimineren zijn volgens hem onrechtvaardig en de katholieke kerk moet eraan bijdragen dat ze verdwijnen. Bisschoppen die anti-homowetten steunen, moeten zich bekeren. “Dat was heel belangrijk voor ons. We kunnen rooms-katholieke bisschoppen die antihomo-uitspraken doen op de uitspraken van hun eigen paus wijzen.”

Over Justin Welby, aartsbisschop van Canterbury en primaat van de Anglicaanse Kerk wereldwijd, is hij minder enthousiast. “Hij zou veel meer voor ons kunnen doen, maar is geobsedeerd door het behoud van eenheid binnen de Anglicaanse gemeenschap. Welby zou geobsedeerd moeten zijn door menselijke waardigheid.”

Ondanks alle tegenwind blijft Godfrey optimistisch. “God doet niet moeilijk over mijn geaardheid en Jezus heeft nooit iets over homoseksualiteit gezegd. Wat hij wel deed, is zich radicaal identificeren met de minsten van zijn tijd. Daar hou ik mij aan vast. En voor de rest: Ik wil me niet verstoppen. Ik wil niet uitgewist worden. Ik wil niet gedempt worden. Ik wil gewoon gezien worden.”